Azaroaren 24ko arratsaldean eman genion hasiera Zurrumurruen Aurkako 2023 Prestakuntzari, eta arratsalde horretan Gipuzkoako SOS Arrazakeriari harrera egin genion lehen saiorako. Abdulaye Saar eta Itziar Gorostidik arrazakeriaren jatorriari buruzko errepasoa eskaini ziguten, eta arrazaren kontzeptua nola sortzen den, jatorri historikoa eta gaur egungo gizartean duen agerpen konplexua, beroketa gisa. Arreta diskurtso arrazista garaikidearen sofistikazioan eta «arrazismo demokratiko» baten presentzian jarri zen, baita gure errealitatea pertsona arteko, erakunde arteko eta kultur mailako dimentsioetan iraunarazten duen fenomeno gisa asimilatzean ere.
Apurka-apurka, azterketa akulturazio-ereduetara hedatu zen, segregazioa, kultura-aniztasuna, kulturartekotasuna, gizarte-bazterketa eta asimilazioa esploratuz, gizarteek lortu dituzten ikuspegi desberdin gisa. Gure gizartean nagusitzen den asimilazioa bereziki azpimarratuz, datuen krisiak eta mikrokazismoen existentzia aztertu ziren, askotan egunerokotasunean oharkabean pasatzen direnak. Estereotipoaren, aurreiritziaren eta diskriminazioaren arteko aldea argitzen ere hasi ginen.
Hurrengo goizean, Andrea Ruiz Balzolak hartu zuen lekukoa, arraza eta kultura kategorien birkontsiderazioan sakontzeko. Berak esan zuen bezala: «Ez dago teoria on bat baino praktikoagorik». Saio teoriko baina interaktibo batean, Andreak estereotipoen presentzia saihestezina nabarmendu zuen – baina bai identifikatzen has gaitezkeela – gure buruetan.
Adierazi zuenez, ezagutza historikorik ezak errealitate osoak sinplifikatzera eramaten du, eta normalean entzuten den adibideetako bat, adibidez, Afrika herrialde gisa izendatzea izaten da, eta ez kontinente gisa. Oro har, «tsunami» terminoak erabiltzen dira migrazio-olatuak deskribatzeko. Izan ere, gizaki guztiek migratu dute, eta guk migratu ez bagenuen, gure gurasoak edo aitona-amonak izan ziren. Bilkuran zehar, Andreak kapitalismoaren, arrazaren eta generoaren arteko harreman intrintsekoa ere nabarmendu zuen, eta alderdi horiek funtsezkoak izan ziren bere aurkezpenean.
Andreak ere azpimarratu zuen garrantzitsuena dela batzen gaituena nabarmentzea, ez desberdin egiten gaituena, ezberdintasuna ez lantzea, pertsonek kultura bat ekartzen dute berekin, baina kulturak ez dira estankoak, eta pertsona horiek ez dute kultura bat ordezkatzen, hori baino askoz heterogeneoagoa eta konplexuagoa den zerbait baizik.
Goiza amaitzeko, identitatea kontzeptu anitz eta dinamiko gisa esploratu zen, Stanley Hallen hitzak gogora ekarriz: «Identitatea ez da zure sustraietara itzultzea, zure ibilbideak onartzea baizik».
Asier Gallastegik abenduaren 1ean eta 2an ematen zuen tailerrera galdera askorekin iritsi ginen. Zorionez, Asierrek espazio seguru eta argigarri bat eskaini zuen zurrumurruen aurkako estrategiei buruz. Zurrumurruak, estereotipoak edo aurreiritziak ikusten ditugun egoerei erantzutea izan zen ikuspegiaren ardatza. Gallastegik tresna praktikoak eskaini zituen asertibitaterako, eta batzuetan izaten ditugun komentario edo jarrerei modu eraginkorrean nola heldu aztertu zuen. Estrategia komunikatibo berriekin esperimentatzearen garrantzia eta erantzuten den bitartean bere burua zaintzeko beharra funtsezko elementu gisa nabarmendu ziren. Une hauetan -batzuetan deserosoak-, hesien ordez zubi komunikatibo gisa ikusteak duen garrantzia azpimarratu zen. Iruzkinen atzean dauden motibazioak ulertzeko eta elkarrizketa eraikitzailea sustatzeko puntu komunak bilatzeko beharra funtsezko bidetzat hartu zen elkar ulertzeko.
Laburbilduz, Zurrumurruen Aurkako 2023 prestakuntzak hausnarketarako eta aberasgarrirako gune bat ireki du bertan parte hartzen dugun pertsona guztientzat, arrazakeriaren dinamikak sakonago ulertzeko aukera emanez eta aurreiritziak desegiteko tresna praktikoak emanez.